Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi, Raporlanması ve Doğrulanması (MRV) Danışmanlığı
Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi, Raporlanması ve Doğrulanması (MRV) Danışmanlığı’nda Carbon Hints, tesisinizin sera gazı (GHG) emisyonları için Sera Gazı Emisyonlarının Takibi Hakkında Yönetmelik, Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi ve Raporlanması Hakkında Tebliğ ve Sera Gazı Emisyon Raporlarının Doğrulanması ve Doğrulayıcı Kuruluşların Akreditasyonu Hakkında Tebliğ uyarınca zorunlu raporlamaya tabi olup olmadığını belirlemek için danışmanlık sağlar.
Ulusal mevzuata göre zorunlu raporlamaya tabi olan İşletmelere İR (izleme ve raporlama) sistemi için bir yol haritası geliştirilerek emisyon noktaları, emisyon kaynakları ve kaynak akışları belirlenir. Yapılan çalışmalara ve ilgili mevzuata uygun olarak tesise özgü İzleme Planı hazırlanır ve gerekli olduğunda değişiklikler veya iyileştirmeler yapılarak İzleme Planı güncellenir. Her yıl hazırlanan İzleme Planına uygun olarak yıllık Emisyon Raporu hazırlanır ve sunulur.
Carbon Hints yapılan hizmet kapsamında tüm gerekli iş ve işlemler tarafımızca gerçekleştirilmekte ve doğrulama aşamasına kadar destek verilmektedir. Daha sonraki yıllarda sürdürülebilir bir yönetim anlayışı ile gerekli doküman ve uygulama alt yapısı geliştirilerek, izleme, raporlama ve doğrulama süreçlerinin daha etkin ve hızlı olmasını sağlamaktadır.
MRV Sera Gazı Doğrulama Aşamaları
1. EU ETS emisyonlarının izlenmesi, raporlanması ve doğrulanması
Sera gazı emisyonlarının izlenmesi ve raporlanması, AB emisyon ticareti sisteminin (EU ETS) etkili bir şekilde çalışması için sağlam, şeffaf, tutarlı ve doğru olmalıdır.
EU ETS kapsamındaki endüstriyel tesisler yıllık emisyonları izlemek ve raporlamak için onaylanmış bir izleme planına sahip olmaları gerekmektedir. Bu plan aynı zamanda endüstriyel tesisler için gerekli çalıştırma izninin bir parçasıdır.
İlişkili tüm süreçlerle birlikte yıllık izleme, raporlama ve doğrulama prosedürü (MRV), ETS uyum döngüsü olarak bilinir. Uyum döngüsüne ilişkin kurallar iki düzenlemede belirtilmiştir:
İzleme ve Raporlama Yönetmeliği (MRR)
Akreditasyon ve Doğrulama Yönetmeliği (AVR)
İzleme ve Raporlama tebliği kapsamındaki tesisler her yıl doğrulanmış emisyon raporunu 30 Nisan tarihine kadar Çevre ve Şehircilik Bakanlığına sunmak zorundadır. Carbon Hints bu aşamada gerekli planlamayı sağlayacaktır.
2. MRV Sera Gazı İzleme Planı ve Hazırlama Süreci
Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi Hakkında Yönetmeliğin EK-1’i kapsamında faaliyetleri belirtilen bir işletmenin, sera gazı emisyonlarını izlemek için şeffaf ve doğrulanabilecek bir şekilde izleme yöntemi hazırlamasına İzleme Planı denir.
İzleme Planı, Bakanlıkça onaylandıktan sonra Bakanlığın bir sonraki kararına kadar geçerli olacaktır. Emisyon Raporlarını onaylayan doğrulayıcı kuruluş ya da işletme tarafından gerekli görülmesi durumunda, izleme planlarında iyileştirme istenebilecektir. Bu durumda izleme planlarında yapılan değişikliğin yeniden Bakanlıkça onaylanması gerekmektedir.
İzleme Planı; emisyonların izlenmesi ve izlenen emisyonların Emisyon Raporu altında doğru bir şekilde raporlanması için bir yöntem önerir. Bu izleme yöntemi, tesiste teknik ve malî yönden uygulanabilecek bir yöntem olmalıdır. İzleme Planının yanlış kurgulanması ve bazı emisyon kaynaklarının unutulması emisyon miktarının tamamen yanlış hesaplanmasına neden olacağından, İzleme Planının doğru ve eksiksiz olması son derece önemlidir.
Tesis öncelikle Yönetmeliğin EK-1 kapsamının yer alan faaliyetleri gerçekleştirip gerçekleştirmediğine bakmalıdır. Bunun için öncelikli olarak herhangi bir eleme gerçekleştirmeden tesiste gerçekleşen bütün faaliyetler belirlenir. Sonrasında ise bu faaliyetler iki ana başlığa ayrılır: yakıtların yakılması faaliyeti ve Yönetmeliğin EK-1’inde listelenen diğer faaliyetler.
Eğer tesiste yakıtların yakılması haricinde başka bir faaliyet gerçekleşmiyor ise yakma üniteleri sıralanır. Daha sonra bu üniteler içerisinden tehlikeli ve evsel atık yakma üniteleri, biyokütle kullanan üniteler ve anma ısıl gücü 3 megawatt (MW)’ın altında olan üniteler çıkarılır (sadece biyokütle kullanan ünite, fosil yakıtı sadece başlangıç ve sonlandırmada kullanan ünite olarak tanımlanmaktadır.
Son olarak, kalan ünitelerin anma ısıl güçleri toplanır. Eğer bu ünitelerin toplam anma ısıl gücü 20 megawatt (MW)’ı geçiyor ise öncesinde çıkarılan sadece biyokütle kullanan üniteler ve anma ısıl gücü 3 megawatt (MW)’ın altında olan üniteler İzleme Planına dâhil edilir. Ancak, toplam anma ısıl gücü 20 megawatt (MW) termali geçmiyorsa, tesis Yönetmeliğin EK-1’i kapsamına alınmaz, dolayısı ile işletmenin İzleme Planı hazırlamasına gerek duyulmaz.
Eğer tesiste yakıtların yakılması haricinde başka faaliyet ya da faaliyetler gerçekleşiyorsa bu faaliyetlerin Yönetmeliğin EK-1’inde belirtilen eşik değerini aşıp aşmadığı kontrol edilir. Eğer faaliyet ya da faaliyetler belirtilen eşik değerini aşıyor ise bu faaliyetler tanımlandıktan sonra bu tesisin Yönetmelik kapsamına girdiği kararlaştırılır. Buna ek olarak tesis bünyesinde yürütülen yakıtların yakılmasına ait faaliyetler de İzleme Planı kapsamına alınır.
Ancak, bu faaliyet ya da faaliyetler Yönetmeliğin EK-1’inde belirtilmiş olan eşik değerini aşmıyor ise tesisin bu faaliyetler açısından kapsamda olmadığı belirlenir. Ardından tesisteki yakıtların yakılması faaliyetleri göz önünde bulundurulur. Bu durumda yukarıda anlatılmış olan yakıtların yakılmasına ait prosedür izlenir.
Faaliyetin Tanımı: Faaliyet, Yönetmeliğin EK-1’inde listelenen ve sera gazı emisyonlarına neden olan eylemlerdir. İşletmeler, Yönetmeliğin EK-1’i kapsamına giren faaliyetlerini İzleme Planında tanımlamalıdır. Bu yüzden kapsam içindeki faaliyetlerini ve bu faaliyetlerin kapasitelerini (her faaliyete ait yıllık üretim miktarlarını) doğru bir şekilde İzleme Planında belirtmeleri gerekmektedir.
Emisyon Kaynağı: Emisyon kaynağı, tesiste gerçekleşen ve emisyonlara neden olan prosesin ya da yanmanın gerçekleştiği ünitedir. Başka bir deyişle, emisyon kaynağı tesiste emisyonlara sebep olan üniteleri ifade eder. Emisyon kaynaklarının eksiksiz belirtilmesi, emisyonların hesaplanması ve İzleme Planının eksiksiz doldurulması açısından önemlidir.
Emisyon Noktası: Emisyon noktası, her bir emisyon kaynağında gerçekleşen sera gazı emisyonlarının atmosfere verildiği çıkış noktasıdır (örneğin; baca vb.). Emisyon kaynaklarının belirlenmesinin ardından emisyonların çevreye salımının yapıldığı emisyon noktalarının belirlenmesi gerekmektedir. Emisyon noktalarının belirlenmesi, emisyonların takibi açısından kolaylık sağladığından oldukça önemlidir.
Yıllık Tahmini Toplam Emisyon: “Yıllık emisyon”, tesisin bir önceki takvim yılında sebep olduğu ve Yönetmeliğin EK-1’i kapsamında belirtilen faaliyetlerden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının toplamı anlamına gelmektedir. Tesis biyokütleden kaynaklanan CO2 emisyonlarını hariç tutarak ve transfer edilen CO2’i dahil ederek yıllık emisyonlarını kapasite raporuna göre ihtiyatlı bir hesaplamaya dayandırmalıdır.
Tesis Kategorisi: Tesis kategorisi; yapılacak izleme çalışmalarının detay seviyesinin veya ne ölçüde çaba harcayacağının belirlenmesine yardımcı olan bir sınıflandırmadır. Tesisin kategorisine İzleme Planında belirlenmiş olan Yıllık Tahmini Emisyon miktarına göre karar verilir.
Kategori A (DE): Biyokütleden kaynaklanan CO2 hariç, transfer edilen CO2 dâhil, raporlama dönemindeki doğrulanmış yıllık emisyonu 25.000 ton CO2(eşd)’ye eşit veya daha az olan,
Kategori A: Biyokütleden kaynaklanan CO2 hariç, transfer edilen CO2 dâhil, raporlama dönemindeki doğrulanmış yıllık emisyonu 50.000 ton CO2(eşd)’ye eşit veya daha az olan,
Kategori B: Biyokütleden kaynaklanan CO2 hariç, transfer edilen CO2 dâhil, raporlama dönemindeki doğrulanmış yıllık emisyonu 50.000 ton CO2(eşd)’den fazla ve 500.000 ton CO2(eşd)’ye eşit veya daha az olan,
Kategori C: Biyokütleden kaynaklanan CO2 hariç, transfer edilen CO2 dâhil, raporlama dönemindeki doğrulanmış yıllık emisyonu 500.000 ton CO 2(eşd)’den fazla olan tesistir.
Carbon Hints Danışmanlık olarak bu aşamada gerekli düzenlemeyi sağlayacaktır.
3. Doğrulayıcı Kuruluş Seçimi
İşletmeler doğrulama sözleşmelerini her yıl, doğrulaması yapılacak sera gazı emisyon raporunun ait olduğu yılın 15 Kasım tarihine kadar imzalamak zorundadır. Doğrulayıcı kuruluşlar yalnızca akreditasyon kapsamları içerisinde yer alan faaliyetleri yürüten işletmelere doğrulama hizmeti verebildiklerinden doğrulayıcı kuruluş seçerken bu konuya dikkat edilmelidir. Carbon Hints bu aşamada gerekli organizasyonu sağlayacaktır.
4. Stratejik Analiz
Doğrulayıcı kuruluş, doğrulamanın başlangıcında, doğrulama sürecinde yürüteceği faaliyetlerin özelliği, ölçeği ve karmaşıklığını belirlemek üzere tesisin ilgili tüm faaliyetleri hakkında stratejik analiz yapar.
Doğrulayıcı kuruluş, tesis tarafından yürütülen faaliyetleri anlamak, doğrulama ekibinin yetkinliğini değerlendirmek, sözleşmede belirtilen doğrulama süresinin uygunluğunu değerlendirmek ve risk analizini yapmak için gerekli bilgi ve belgeleri toplar ve gözden geçirir. Carbon Hints bu aşamada gerekli desteği sağlayacaktır.
5. Proses Analizi
Doğrulayıcı kuruluş, doğrulama süreci sırasında; ölçüm cihazları ve izleme sistemlerinin çalışmasını değerlendirmek, görüşmeler yapmak, bu Tebliğin gerektirdiği faaliyetleri yürütmek, sera gazı emisyon raporunun önemli hatalı bildirimler içermediğine dair kanaat getirmesine imkân sağlayacak yeterli veri, bilgi ve belgeleri toplamak amacıyla tesisin sınırlarını ve kaynak akışları ile emisyon kaynaklarının eksiksizliğini değerlendirmek için bir veya daha fazla saha ziyareti yapar.
Doğrulayıcı kuruluş, sera gazı emisyon raporunu doğrulamak amacıyla, risk analizine dayalı olarak, gerektiği durumlarda şirket merkezi ve saha dışı diğer ofisler gibi diğer konumlarda yürütülen ilgili veri akış faaliyetleri ve kontrol faaliyetlerine ilişkin ilave ziyaretleri gerçekleştirir. Carbon Hints bu aşamada gerekli yardımı sağlayacaktır.
6. Doğrulanmış Raporun Çevre Bakanlığına Sunulması
Sera gazı emisyon raporu ancak önemli hatalı bildirimler içermediği durumlarda makul güven ile doğrulanabilir. Saha ziyareti ve ofis çalışmalarının tamamlanmasının ardından doğrulayıcı kuruluş tarafından doğrulama görüşü Çevre ve Şehircilik Bakanlığının online yazılım portalı üzerinden hazırlanarak elektronik imza ile tesise sunulur. Tesis yetkilisi tarafından onaylanan rapor portal üzerinden Çevre ve Şehircilik Bakanlığına tesis tarafından sunularak süreç tamamlanır. Carbon Hints bu aşamada gerekli desteği sağlayacaktır.