WFN (Water Footprint Network) Su Ayak İzi Ağı Nedir?
Su Ayak İzi Ağı (WFN), su kıtlığı ve su kirliliği nedeniyle tüm canlılar üzerindeki etkilerinden endişelenen hükümetler, işletmeler ve topluluklar arasında bilgi, araç ve yenilikleri paylaşmak amacıyla Hollanda yasalarına göre kurulan kar amacı gütmeden gönüllü çalışmalar yapan kuruluştur.
Amacı; Dünya üzerinde bulunan tatlı su kaynaklarının kullanma, paylaşma şeklini etkileyen hükümet, işletme ve toplulukları: üretici, tedarikçi, yatırımcı, sivil toplum kuruluşları ve akademisyenlerden oluşan ortaklarla birlikte bilime dayalı pratik çözüm ve stratejik anlayış sağlamaktır.
LCA (LIFE CYCLE ASSESSMENT= YAŞAM DÖNGÜSÜ DEĞERLENDİRMESİ) NEDİR?
ISO 14040/44 standartlarına göre bir süreç, ürün ya da hizmetin hammaddelerinden elde edilmesinden başlayıp, her tarafına kadar tüm yaşam döngüsünde çevre etkisinin raporlandığı, hesaplandığı, ölçüldüğü, atık oluşum miktarı dahil olmak üzere bilgi veren değerlendirme yöntemidir.
WFN (WATER FOOTPRINT NETWORK= SU AYAK İZİ AĞI) VE LCA (LIFE CYCLE ASSESSMENT= YAŞAM DÖNGÜSÜ DEĞERLENDİRMESİ) ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?
Her iki terim arasında benzerliklerin bulunmasının yanı sıra bazı farklılıkları kısaca özetleyemeye çalıştık.
1. LCA( Life Cycle Assessment= Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi), ISO standartları ( ISO 14040-14044) tarafından yansılatılan tatlı suyun hacimsel tüketimi olarak yaklaşım sağlar. LCA (Life Cycle Assessment= Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi ) ; LCI ( su tüketimi) ve LCIA (etkileri) ile birlikte değerlendirilir. İklim değişiklikleri ve tüketim sonucunda su kıtlığı meydana gelir. Su kıtlığı sonrasında ekosistemlere ve popülâsyona yönelik potansiyel zararlar ortaya çıkar ve kıtlık görülür. Kıtlık yerel bir sorundur. Bu nedenle LCA’ da (Life Cycle Assessment=Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi) su tüketimi önemlidir.
WFN ( Water Footprint Network = Su Ayak izi Ağı) yaklaşımında ise, suyun küresel kaynak olduğunu sınırlıymış gibi küresel su kullanımını hesaba katmak gerektiğini ifade eder. Su zengini ülkelerin su kıtlığı yaşayan ülkelere ticari olarak ağ oluşturup satılmasını önerir. Ancak bu sağlanamadığı için su kıtlığı yaşayan ülkeler ile yaşamayan ülkeler arasında tüketim hesaplamaları gerçeği yansıtmamaktadır.
2. Yeşil su kaynaklarının kıt olduğu bölgelerde hesaplama yapılırken LCA (Life Cycle Assesment= Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi) ek olarak WF’nin (Water Footprint) ekolojik ayak izi ve diğer arazi ayak izi ile hesaplanması gerekir.
3. Ekosistem su kaynakları tüketilmeden de yok edilebilir. Su kaynakları biyoçeşitlilik üzerinde çok fazla etkilidir. Küresel su kıtlığına karşı mücadelelerinde hacimsel odağına rağmen, WFN ( Water Footprint Network= Su Ayakizi Ağı) ayrıca yerel su kullanım basınçlarının ek yorumlanması ihtiyaç duyar. LCA ( Life Cycle Assesment= Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi) ISO / TR 14073 ayrıca WFN (Water Footprint Network= Su Ayakizi Ağı) yaklaşımına dayalı değerlendirir.
4. WFN’de ( Water Footprint Network= Su Ayakizi Ağı) su hesaplaması WFA (Su Ayakizi Muhasebesi) ile LCA ( Life Cycle Assesment= Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi) su ayak izi hesaplamalarında kullanılan metriklerde fark bulunur.
5. WFN (Water FootprintNetwork=Su Ayakizi Ağı) ve LCA (Life Cycle Assessment= Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi) arasında aynı zamanda hesaplama yapılırken farklı metodolojiler kullanılmaktadır. Hacimsel su ayak izi envanterinin temeli ve ISO standartları temelli su ayak izinin önemli bir bileşenidir.